w. 22-25

nazajutrz – Znany już z pierwszego rozdziału sposób połączenia poprzedzających scen (rozmnożenie chlebów i chodzenie po wodzie) z wydarzeniami następującymi później. Okolicznik ten wskazuje na ścisły związek między znakiem a jego wyjaśnieniem przez mowę objawieniową Jezusa. Cztery wersety tworzą narracyjny pomost między działaniem Jezusa a Jego słowami.

gdzie spożyto chleb po modlitwie dziękczynnej Pana – Słownictwo związane ze sprawowaniem Eucharystii w Kościele Janowym. Dzięki temu opowieść o znaku rozmnożenia chleba i słowa Jezusa w synagodze w Kafarnaum mogły być natychmiast zrozumiane przez pierwotnych adresatów Ewangelii jako odnoszące się do praktyki obecnej w liturgii ich wspólnoty.

w. 26-40

Jezus natychmiast wchodzi w dialog z tymi, którzy Go odnaleźli. Nie odpowiada na ich pytanie z w. 25, lecz rozpoczyna dialog objawieniowy:

w. 26-27: uroczyste stwierdzenie Jezusa dotyczące motywacji słuchaczy i potwierdzające Jego misję i autorytet otrzymany od Boga (por. J 3, 33)

w. 28: pytanie słuchaczy o sposób wykonywania Bożych dzieł

w. 29: odpowiedź Jezusa definiująca Boże dzieło jako wiarę w Posłanego przez Ojca

w. 30-31: żądanie znaku przez słuchaczy (por. 2, 23; 4, 48) poparte cytatem z Wj 16, 4-5 i Ps 78, 24

w. 32-33: uroczyste stwierdzenie Jezusa dotyczące źródła prawdziwego chleba

w. 34: prośba o chleb (por. w. 26)

w. 35-40: Jezus objawia się jako Chleb Życia zesłany przez Ojca, posiadający władzę udzielania życia

jedliście chleb do syta – Aluzja do w. 14-15, gdzie nakarmiony tłum chciał obwołać Jezusa królem.

pokarm… który trwa na życie wieczne – Por. 4, 14, gdzie Jezus mówi o źródle wody tryskającej ku życiu wiecznemu. Motywy pokarmu i napoju zostaną połączone w 6, 35. Aby otrzymać te dary, konieczna jest wiara, że Jezus pochodzi od Boga. Pokarmem nie jest tu jeszcze chleb – Ciało Jezusa, ale Jego nauka, objawienie tego, co ujrzał i otrzymał od Ojca.

Dał im do jedzenia chleb z nieba – Cytat jest złożony z Wj 16, 4-5 i Ps 78, 24. W dyskusjach między Żydami argument z Pisma świętego miał wielkie znaczenie. Jeśli udało się poprzeć swój argument cytatem z Prawa oraz cytatem z Pism lub Proroków, był on właściwie nie do obalenia. W pismach żydowskich tamtego czasu oraz w literaturze rabinicznej pojawiało się oczekiwanie manny jako jednego ze znaków nadejścia czasów mesjańskich (por. np. apokryficzna Apokalipsa Barucha 29, 8; Midrasz Rabba do Koheleta 1, 9).

Nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale dopiero mój Ojciec daje wam prawdziwy chleb z nieba – Jezus koryguje opinię swoich słuchaczy: po pierwsze nie Mojżesz, lecz Ojciec; po drugie nie dał, ale daje; po trzecie nie chleb z nieba ale prawdziwy chleb z nieba. Prawdziwy chleb pochodzi od Boga i obdarza życiem – tak, jak Jezus.

Ja jestem chlebem życia – Po raz kolejny Jezus używa formuły objawieniowej Ja jestem. W kolejnych wersetach Jezus krytykuje niewiarę słuchaczy. Nie wystarczy widzieć Jezusa – konieczna jest wiara w Niego, by otrzymać życie wieczne. Obietnica wskrzeszenia – por. 5, 24-29.

w. 41-51a

Ten fragment przedstawia spór o pochodzenie Jezusa i Jego tożsamość.

szemrali – Niektórzy bibliści widzą tu aluzję do szemrania Izraelitów przeciw Mojżeszowi podczas wędrówki przez pustynię. W wyniku szemrania Bóg przez Mojżesza udzielił Izraelitom wody (por. Wj 15, 24) i manny (por. Wj 16, 2-12). Tamto szemranie było już w ST interpretowane jako znak niewiary (por. np. Ps 106, 24-25). W w. 43 Jezus zakaże szemrania, a wezwie do wiary – dar prawdziwego napoju i prawdziwego pokarmu może być dany tylko wierzącym. Nie wszyscy uwierzą – zob. w. 61.

Ja jestem chlebem życia – Jezus wskazuje, że obietnica prawdziwego chleba z nieba (w. 32-33) realizuje się w Nim. Aż do w. 51a chlebem z nieba / chlebem życia jest Jezus jako Objawienie Ojca.

 

w. 51b-59

Chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata – Od w. 51b Jezus definiuje swoje ciało jako chleb życia i prawdziwy pokarm. Niewątpliwie sformułowanie to nawiązuje do  wywyższenia Jezusa (czyli Jego śmierci i zmartwychwstania) oraz do tajemnicy Eucharystii sprawowanej we wspólnocie Janowej.

jeśli nie będziecie jedli ciała Syna Człowieczego, ani pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie – Jedzenie i picie jest tu rozumiane w sposób jak najbardziej dosłowny (por. czasownik trogo użyty w w. 54 i 56 oznacza gryźć, obgryzać). Mieć życie w sobie samym – do tej pory był to atrybut przynależny Ojcu i udzielony Synowi (zob. 5, 26). Teraz zostaje udzielony temu, kto wierzy oraz zjada Ciało i pije Krew Syna.

w. 60-66

trudna jest ta mowa – Taka jest reakcja wielu uczniów na mowę objawieniową Jezusa. Być może główną trudnością była kwestia spożywania Jezusowego Ciała i Krwi (por. w. 52).

Duch daje życie, ciało na nic się nie zda – Mocno dualistyczne stwierdzenie, nawiązujące do J 3, 6.

słowa, które Ja wam powiedziałem, są duchem i są życiem – Objawienie przyniesione przez Jezusa na polecenie Ojca ma moc obdarzania prawdziwym życiem. Jezus po raz kolejny podkreśla swoją władzę udzielania życia, jaką otrzymał od Ojca, i wskazuje, jakimi środkami przekazuje to życie wierzącym. Pomimo to wielu uczniów odchodzi – są to ci, którzy nie uwierzyli.

w. 67-71

Temat wiary i niewiary raz jeszcze jest podjęty w doniesieniu do najbliższych uczniów Jezusa. Perykopa wykazuje podobieństwa do fragmentów Ewangelii synoptycznych opisujących wyznanie wiary Piotra i podkreślających jego rolę we wspólnocie uczniów (zob. Mt 16, 13-20; Mk 8, 27-30; Łk 9, 18-21). W Czwartej Ewangelii po wyznaniu wiary przez Apostoła Jezus nie zwraca się jednak bezpośrednio do niego (jak u Synoptyków), lecz do całej wspólnoty, i zapowiada zdradę jednego z nich.

Dwunastu – Jedynie w tej perykopie Czwartej Ewangelii pojawia się to określenie Apostołów.

„Kto do mnie przychodzi, nie będzie łaknął; a kto we mnie wierzy, nigdy pragnąć nie będzie”.

Kiedy słyszę te słowa przypomina mi się czas, kiedy bardzo pragnąłem mieć przyjaciela, kogoś bliskiego, kto myśli i czuje podobnie jak ja. I rzeczywiście pojawił się ktoś, kto stał mi się naprawdę bliski. Byłem tak wdzięczny Bogu, że wysłuchał moich próśb. Wspólne rozmowy o wierze, dzielenie się Bożym Słowem, pomoc w życiowych dylematach damsko-męskich – tego tak bardzo potrzebowałem. Niestety z czasem moje pragnienia stawały się coraz większe. Ciągle było mi mało... chciałem z moim przyjacielem spędzać więcej czasu, więcej o nim wiedzieć... Tak naprawdę – chciałem się nim najeść... Dieta ta prowadziła jednak tylko do jednego – do śmierci. Niespełnione pragnienia pustoszyły moje serce, a moje plany – rozsypywały się w proch. Gdyby nie Sylwia – nie wiem, jak by się ta historia zakończyła.

W końcu postanowiłem oddać to Jezusowi i pozwoliłem, by to On wziął znów moje życie i moje pragnienia w Swoje ręce. Dziś jestem Mu wdzięczny za to, że przeprowadził mnie przez tę ciemną dolinę i za to, że w tych trudnych chwilach postawił przy mnie Sylwię. Za to, że pokazał mi, że to On chce być moim Przyjacielem na każdy dzień i nasycić moje życie tak, bym nie pragnął już niczego innego bardziej niż Jego samego.

Sylwia i Grzegorz

„Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba (…) Uroczyście zapewniam Was: Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym”.

Zaprawdę ta nauka jest trudna do przyjęcia i niewielu słucha jej ze zrozumieniem, bowiem jeśli zaufać statystykom, to zaledwie 16% katolików w Polsce regularnie przystępuje do Komunii świętej. Można się jeszcze domyślić, że dla części z nich fakt przyjmowania Jezusa, wynika z wiary, że On ma słowa życia wiecznego; a dla innych jest to rytuał, zaledwie dotykający wiary w Obecność.

Niewiele jest prawd w Kościele, które byłyby tak trudne do przełożenia na pojęcia zrozumiałe dla ziemskiego człowieka jak Eucharystia. Całe biblioteki można zapełnić książkami na temat różnych aspektów realnej obecności Jezusa pod postacią chleba i wina, ale niewiele będą one znaczyły dla kogoś, kto nie wierzy, że na ołtarzu chleb przemieniony zostaje w Ciało, a wino w Krew Pana Jezusa. Człowiek niewierzący będzie pytał: czyż nie jest to chleb, który upieczony został z wody i mąki pochodzącej z pszenicznych ziaren? Czyż nie jest to wino, które powstało na drodze fermentacji owoców winnej latorośli?

Tu nie ma trzeciej drogi. Są tylko dwie możliwości: albo człowiek wierzy, że jest to prawda, która daje życie i coraz bardziej zbliża się do Jezusa, aż do całkowitego zjednoczenia; albo nie wierzy i w konsekwencji coraz bardziej oddala się od Jezusa. I wielu rzeczywiście odeszło, bo nie potrafiło zobaczyć Boga w chlebie. Dlatego Pan Jezus pyta każdego pokolenia: „Tak was to gorszy? (…) Czy i wy chcecie odejść?”.