w. 1-11

Perykopy tej brakuje w najstarszych rękopisach, a pojawia się dopiero w rękopisach z III wieku. Bibliści zgodnie uważają, że została ona wstawiona w pewnym momencie przekazu tekstu przez kopistę. Słownictwo, styl i tematyka fragmentu zdecydowanie różnią się od reszty Czwartej Ewangelii. Niektórzy egzegeci sądzą, że pierwotnie mógł to być fragment pochodzenia Łukaszowego, gdyż dobrze się on komponuje z narracją z Łk 21, 37-38 – i w tym właśnie miejscu znajduje się on w nielicznych starożytnych rękopisach.

Opisana scena jest podobna do sceny pytania Jezusa o płacenie podatku Cezarowi (zob. Mk 12, 13-17). Jezus przez swoje mądre działanie i słowa zawstydza przeciwników i niweczy ich plany.

w Prawie Mojżesz kazał nam takie kamienować – Zob. Pwt 22, 22-24. Skoro zgodnie z J 18, 31 Rzymianie odebrali Żydom prawo karania śmiercią, to Jezus znalazł się w sytuacji wyboru między złamaniem Prawa Mojżeszowego a złamaniem prawa rzymskiego.

pisał palcem po ziemi­ – Niektórzy Ojcowie Kościoła odnoszą do tego gestu Jezusa tekst z Jr 17, 13. Sam gest jest niejasny.

niech pierwszy rzuci w nią kamieniem – Zob. Pwt 17, 7: świadkowie przestępstwa byli zobowiązani jako pierwsi rozpocząć wykonywanie kary

w. 12-20

Dialog objawieniowy zainicjowany deklaracją „Ja jestem” Jezusa. Podejmuje raz jeszcze temat świadectwa Ojca o Jezusie (por. 5, 31-47).

Ja jestem światłością świata – Tytuł ten w odniesieniu do Jezusa pojawia się już w Prologu (1, 9). W 3, 19-21 widzimy podział między tymi, co zbliżają się do światła, i tymi, co się od niego oddalają. Kontekst ostatniego, najbardziej uroczystego dnia święta [Namiotów] (zob. 7, 37) wskazuje, że kiedy rozgrywał się ten dialog, na Dziedzińcu Kobiet w Świątyni stały cztery potężne świeczniki, w których oliwa nieustannie była uzupełniana przez kapłanów (zob. Miszna, traktat Sukkah, 5, 2). Jezus przedstawia się jako prawdziwa światłość – nie tylko Świątyni, ale i świata. Temat światłości powróci w rozdziale 9. i 12.

nikt Go nie pojmał – Kolejny raz przeciwnicy Jezusa są bezradni, a ich wysiłki idą na marne. To Ojciec wyznaczy godzinę Jezusa (por. 12, 27).

w. 21-30

Kolejny dialog objawieniowy – tym razem Jezusowa deklaracja „Ja jestem” będzie wypowiedziana już wprost (w. 24 i 28). Jezus podkreśla tutaj swoje Boskie pochodzenie (z wysoka).

w grzechu swoim pomrzecie – Największym grzechem jest niewiara w Jezusa, zob. 16, 9.

czyżby miał sam siebie zabić? – W 7, 34-36 tłum sądził, że Jezus pójdzie nauczać Greków i dlatego nie będzie można pójść za Nim. Tutaj słuchacze rozważają możliwość popełnienia przez Jezusa samobójstwa. Żadna z tych opinii nie jest prawdziwa, choć obie zawierają ziarno prawdy: Jezus wywyższony na krzyżu i zmartwychwstały przez swoich uczniów będzie nauczał pogan (zob. też 12, 20-21), życia się zaś nie pozbawi, lecz je dobrowolnie odda za swoje owce (zob. 10, 11.17-18).

JA JESTEM – Użycie Bożego Imienia przez Jezusa można połączyć z deklaracją Boga w Iz 43, 10-11. W Septuagincie, greckim tłumaczeniu tekstu hebrajskiego, pojawia się fraza ego eimi (Ja jestem) tom, gdzie Biblia Tysiąclecia tłumaczy: Ja istnieję).

przede wszystkim po cóż jeszcze do was mówię? – Grecki tekst jest niejasny i trudny. Niektórzy bibliści odczytują go jako bezpośrednią odpowiedź na pytanie tłumu: Kimże Ty jesteś? – A o czym przez cały czas do was mówię?

gdy wywyższycie Syna Człowieczego, wtedy poznacie, że JA JESTEM – Ukrzyżowanie objawi w sposób ostateczny i jasny tożsamość Jezusa i Jego zjednoczenie z Ojcem.

w. 31-47

prawda was wyzwoli – Warto sięgnąć do nauczania św. Pawła, żeby zrozumieć Jezusowe słowa o wyzwalającej mocy prawdy w odróżnieniu od Prawa, które sprowadza niewolę (zob. Ga 4, 21-31; 5, 18; Rz 9, 6-13). Prawda przyniesiona przez Wcielone Słowo zastępuje Prawo, które przyszło przez Mojżesza (por. 1, 14.17).

jesteśmy potomstwem Abrahama – W listach Pawłowych widoczne są spory o to, co znaczy należeć do potomków Abrahama – czy chodzi o pochodzenie biologiczne, według ciała, czy raczej o postawę wiary (zob. Ga 3, 16.19.29; Rz 4, 13.16).

myśmy się nie urodzili z nierządu – Izrael był określany w ST jako [pierworodny] syn Boży (zob. np. Wj 4, 22; Iz 63, 16; Jr 3, 4; 31, 9 i in.). Z nierządu pochodziły ludy pogańskie.

wy macie diabła za ojca – Ci, co chcą zabić Jezusa, nie mogą być synami Abrahama, gdyż nie dokonują czynów Abrahama (por. w. 40-41). Muszą więc pochodzić od tego, który skłonił Kaina, pierwszego zabójcę, do ulegnięcia złym skłonnościom. Zob. też motyw Kaina-bratobójcy, który pochodził od Złego, w 1 J 3, 12.

w. 48-59

W tej perykopie Jezus wprost mówi o sobie jako o Synu Ojca, co powoduje oskarżenie o bluźnierstwo i próbę zabicia Jezusa. Im bardziej Jezus objawia siebie i Ojca, tym bardziej rośnie opór ze strony przeciwników Jezusa. Używając obrazu Janowego, im bardziej jaśnieje światło, tym bardziej srożą się ciemności.

jesteś Samarytaninem i jesteś opętany przez złego ducha – Por. zarzuty opętania z Mk 3, 22-23. Nazwanie Jezusa Samarytaninem jest obrazą – dla Żydów Samarytanie byli odstępcami i heretykami. Warto pamiętać o pozytywnych relacjach Jezusa z Samarytanami w Czwartej Ewangelii, oraz o misji ewangelizacyjnej uczniów (w tym Jana) w Samarii (zob. Dz 8, 4-25).

Abraham, ojciec wasz, rozradował się z tego, że ujrzał mój dzień – Zob. Rdz 17, 17. Apokryficzny Testament Lewiego mówi o eschatologicznej radości Abrahama, który w swoim synu Izaaku i jego potomkach zobaczył nadzieję przyjścia Mesjasza i zwycięstwa nad szatanem. Dzień Jezusa to dzień zbawienia.

zanim Abraham stał się, JA JESTEM – Jezus jest rzeczywiście większy od Abrahama (w. 53), gdyż nosi Imię Boże. Warto zwrócić uwagę na konstrukcję Janowego Prologu: formy czasownika (w. 53), gdyż nosi Imię Boże. Warto zwrócić uwagę na konstrukcję Janowego Prologu: formy czasownika być (eimi) odnoszą się tylko i wyłącznie do Ojca i Słowa. W stosunku do innych postaci, jak np. Jana Chrzciciela, Ewangelista używa czasownika stawać się (ginomai, tłumaczony też jako pojawić się – 1, 6). W w. 14 Słowo stało się ciałem, czyli przeszło ze sfery Boskiego być do sfery stworzonego stawać się.

porwali więc kamienie­ – Słuchacze doskonale zrozumieli to, co Jezus im powiedział, i uznali to za bluźnierstwo, zamiast przyjąć prawdę, która wyzwala. Ukamienowanie było karą za bluźnierstwo, jakim było wypowiedzenie Bożego Imienia (zob. Miszna, traktat Sanhedryn, 7, 5a). Agresja przeciwników wobec Jezusa nieustannie rośnie – od słów przechodzą do czynów.

„Głoszę to, co widziałem u mego Ojca, wy czynicie to, coście słyszeli od waszego ojca”. Jezus mówi, nam jak ważny jest świadomy wybór Jego Drogi. Może nie zdajemy sobie sprawy, jak silnie wpływa wizja Boga, jaką przekazują nam rodzice na nasze życie. Na to jak  Go postrzegamy, jak z Nim rozmawiamy, jak Mu ufamy, czy potrafimy wejść z Nim w żywą relację. To co słyszmy od naszego ziemskiego rodzica- może to być zarówno ojciec jak i matka, czy opiekun-  w pewnym momencie nie wystarcza. Okres dorastania do wiary i odpowiedzialności za nasze życie duchowe jest momentem przełomowym, a który łatwo jest przegapić. Wtedy często waży się jakimi będziemy chrześcijanami. Czy będziemy biernie praktykować wiarę naszych ojców, czy świadomie wybierzemy drogę Życia?

 Warto też spojrzeć na tę kwestię z drugiej strony, z pozycji rodzica. Trzeba sobie uświadomić jak duże zaufanie i nadzieję Bóg w nas pokłada. Mamy obowiązek  pokazać  Go jako Żywe Słowo, a nie figurkę z ołtarza, która spełnia modlitwy jak jesteśmy grzeczni, a karze gdy grzeszymy. Zróbmy na szybko rachunek sumienia. Jak pokazujemy Boga dzieciom,  czy klepiąc z nimi Ojczenasze,  idąc na mszę święta w niedzielę tylko dlatego, że tak wypada, czy… Nie ignorujmy pytań dzieci o Boga i wiarę nawet jeśli czasem nas przerastają. Żyjmy z Bogiem na co dzień , a wtedy prawdziwie będziemy pierwszym źródłem wiedzy o Nim. Nie zaprzepaśćmy tej szansy…

Katarzyna i Michał

Sytuacja kobiety przyłapanej na cudzołóstwie była dramatyczna. Wywleczona z alkowy, szarpana przez tłum mężczyzn, poniżona w swojej godności. Z jednej strony tłum nauczycieli Pisma i faryzeuszów, dla których jest pionkiem, kartą przetargową w rozgrywce; z drugiej dziwny Nauczyciel, który milczy i bezradnie pisze po ziemi. Ona czuje, że na pytanie, które uczeni postawili Jezusowi, nie ma dobrej odpowiedzi. Ona już na nic nie liczy. Może tylko na to, by ten teatr się jak najszybciej skończył, by już spadły na nią kamienie.

Wtedy padają słowa: „Ten z Was, który jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci w nią kamieniem”. Na ciemnym horyzoncie pojawia się szarość jutrzenki. Oskarżyciele powoli odchodzą i światła przybywa. Wreszcie za sprawą słów „I ja cię nie potępiam. Idź, lecz odtąd już nie grzesz” na niebie cudzołożnicy pojawia się słońce miłosierdzia. Jezus ocalił kobietę z rąk oskarżycieli, w jej ciemnościach grzechu zapłonęło światło świata. Kobieta została obdarowana nowym życiem.

Niektóre dzieci wybranej Pani nierozsądnie przeciwstawiają miłosierne serce Syna Człowieczego surowemu obliczu Ojca – Boga Jahwe. Ten, który właśnie ocalił grzesznicę, cierpliwie im tłumaczy: „Gdybyście Mnie znali, znalibyście również i mojego Ojca”; „Ja to przekazuję światu, co usłyszałem od Niego”; „Niczego nie czynię sam z siebie, lecz to głoszę, czego nauczył mnie Ojciec”; „Zawsze czynię to, co się Jemu podoba”; „Ja mówię o tym, co zobaczyłem u Ojca”; „Ja nie przyszedłem sam od siebie, lecz On Mnie posłał”. Tym, którzy po tych zapewnieniach nie potrafią usunąć z serca wątpliwości co do jedności Ojca i Syna, Jezus stawia pytanie: „Dlaczego nie rozumiecie tego, co mówię? Dlaczego mi nie wierzycie, jeśli mówię prawdę?”. A tym, którzy uparcie przeciwstawiają łagodność Jezusa twardości Ojca, Jezus odpowiada ostro: „Waszym ojcem jest diabeł i chcecie pełnić jego zamiary”.